De Vreedzame School

Sinds 2016 is De Vlinder officieel een Vreedzame School.
Het programma levert actief een bijdrage aan een positief sociaal klimaat en de vorming van actieve en betrokken burgers.

U als ouders en wij als leerkrachten hebben de taak om  onze  kinderen voor te bereiden op een maatschappij, die gecompliceerd is. Een maatschappij waarin niet alleen lezen en rekenen belangrijk zijn voor succes, maar ook sociale vaardigheden.
De Vreedzame School wil de kinderen hierop voorbereiden, de school als een mini-maatschappij biedt de kinderen de gelegenheid om de nodige sociale vaardigheden te oefenen.

Met het programma van De Vreedzame School leren de kinderen om op een positieve manier met elkaar om te gaan. De kinderen leren op een democratische  manier beslissingen te nemen en een actieve bijdrage te leveren aan de sfeer en de gang van zaken  in de groep. Dit bevordert niet alleen het plezier waarmee uw kinderen naar school gaan, maar zorgt ook voor een  werkklimaat waarin veel geleerd kan worden.
Wilt u meer weten over De Vreedzame School dan kunt u natuurlijk langskomen of kijken op www.devreedzameschool.nl.

Blokken van het programma

De Vreedzame School is een programma voor de hele school. Het programma is zo opgebouwd dat in alle groepen dezelfde 6 thema's/blokken aan bod komen.

Blok 1	We horen bij elkaar (over groepsvorming met elkaar)
Blok 2	We lossen conflicten zelf op (leren omgaan met conflicten)
Blok 3	We hebben oor voor elkaar (over communicatie)
Blok 4	We hebben hart voor elkaar (over gevoelens)
Blok 5	We dragen allemaal een steentje bij (verantwoordelijkheid)
Blok 6	We zijn allemaal anders (over verschillen en overeenkomsten)

In groep 8 wijken de blokken 5 en 6 af. Blok 5 gaat over het democratisch ABC. De kinderen krijgen inzicht in de democratie als staatsvorm, regels en wetten. Als er in een bepaald schooljaar verkiezingen zijn, biedt het programma aansluitend aan blok 5 een Verkiezingsproject. Blok 6 gaat over afscheid nemen.

Blok 1

Het samen werken aan een positief werkklimaat staat centraal. Naast de algemeen geldende schoolregels maken leerkracht en kinderen samen afspraken over hoe je met elkaar omgaat en over de inrichting en het ordelijk houden van de klas.
Om van een school of klas een groep te maken, is het nodig dat elk kind het gevoel heeft dat hij/zij er bij hoort. Kinderen hebben iets met elkaar als ze elkaar goed kennen en elkaar waarderen. Ze leren over opstekers en afbrekers.  Je geeft een opsteker als je een aardige, positieve opmerking over iemand maakt. “Jij kan zo goed iemand helpen”.
Opstekers doen iets met je; je wordt er bijvoorbeeld blij van. Het tegenovergestelde van een opsteker is een ‘afbreker’. Het is een onaardige, negatieve opmerking over iemand. De ander krijgt er bijvoorbeeld een vervelend gevoel van. De kinderen leren dat iedereen zijn mening moet kunnen uiten en verdedigen en iedereen respect moet hebben voor de mening van anderen.
Om de sfeer direct goed neer te zetten hebben de kinderen de eerste twee weken iedere dag een Vreedzame Schoolles. Bij de andere blokken hebben de kinderen iedere week één les.

Tip voor thuis

Hoort u van uw kind over "opstekers" en "afbrekers"? Vraag er naar en praat er over. Laat uw kind weten wanneer hij of zij een afbreker aan iemand geeft. Vraag hoe dat voor die ander is. Stimuleer om opstekers te geven. Doe dat ook zelf naar uw kind en noem daarbij de term opsteker.

Blok 2

Blok 2 gaat over het oplossen van conflicten. Overal waar kinderen met elkaar spelen en werken, komen conflicten voor.  Met De Vreedzame School leren we de kinderen dat conflicten heel normaal zijn en dat ze bij het leven horen. Wat belangrijk is, is hoe je er mee omgaat. Hoe los je op een positieve manier conflicten op? Hoe zorg je ervoor dat beide partijen tevreden zijn met de oplossing? We leren kinderen dat je op drie manieren kunt reageren op een conflict.
- Je loopt weg, je zegt niet wat je ervan vindt.
- Je reageert agressief, je bent boos en wordt driftig.
- Je staat stevig, je komt op voor jezelf en houdt ook rekening met de ander: je zoekt naar een win-win-oplossing.

De kinderen leren in blok 2 dat ze bij een conflict eerst rustig moeten worden voordat ze na kunnen denken over een oplossing. We noemen dat ‘afkoelen’. Met de kinderen wordt besproken of een vaste plek in de klas een goede manier is om rustig te worden. We noemen dat een ‘afkoelplek’. Dat kan een hoekje zijn in de klas met een stoel en tafel, een boekje, een tekenblokje en wat de kinderen meer bedenken. Er worden ook afspraken  over gemaakt, bijvoorbeeld dat je er niet langer dan 10 minuten mag blijven. De juf of meester houdt het in de gaten, ook als een kind dan nog niet afgekoeld is. Kinderen begrijpen heel goed waarom afkoelen belangrijk is. Je komt anders niet verder met het zoeken naar een oplossing.

In groep 1 en 2 leren de kinderen zelf hun conflicten op te lossen met behulp van de los-het-op-kaart. In groep 3 tot en met 8 leren de kinderen dat met behulp van het stappenplan-praat-het-uit.
In de bovenbouw gaan de lessen over kritisch naar jezelf kijken, hoe je met je eigen mening en met kritiek omgaat. En wordt ook gekeken naar conflicten in de wereld en de rol van de  Verenigde Naties.

Blok 3

In dit blok stimuleren we de kinderen om ‘oor voor elkaar’ te hebben. De lessen gaan over communicatie, over ‘praten mét elkaar’ in plaats van ‘praten tégen elkaar’.

De kinderen leren wat goed en slecht luisteren is. In tweetallen oefenen de kinderen om naar elkaar te luisteren. De een vertelt, de ander luistert. Goed luisteren kan je zien aan oogcontact, knikken, actieve lichaamshouding en herhalen wat de ander zei. De kinderen leren zich in een ander te verplaatsen. Ze leren dat het belangrijk is om goed naar elkaar te luisteren en duidelijk te zeggen wat je bedoelt. Dit voorkomt dat er misverstanden en conflicten ontstaan. Ze leren vragen stellen en samenvatten. Je laat daarmee zien dat je de ander goed begrepen hebt.

We bespreken met de kinderen dat mensen op verschillende manieren naar dezelfde dingen kunnen kijken. We spreken dan over het hebben van verschillende ‘gezichtspunten’. We kijken soms anders tegen dezelfde dingen aan, omdat we verschillende ervaringen en gevoelens hebben en omdat we uit verschillende gezinnen komen. Op deze manier leren we de kinderen met meningsverschillen om te gaan.
In de bovenbouw leren de kinderen argumenteren en debatteren. Hierbij gaat het om het verdedigen van een stelling, bijvoorbeeld ‘kinderen moeten op tijd naar bed’ of ‘iemand die pest moet streng gestraft worden’. In groep 8 leren de kinderen over cyberpesten en wat ze kunnen doen. Ze leren over verschillen in communiceren via sociale media en face-to-face. 

Blok 4

Dit blok gaat over gevoelens. Om kunnen gaan met gevoelens is van groot  belang voor een positief klimaat in de klas en in de school. We streven naar een klimaat waarin iedereen zich prettig voelt en waarin kinderen “hart voor elkaar “ hebben, d.w.z. dat ze met respect omgaan met elkaar. Dat gaat gemakkelijker als kinderen in staat zijn hun gevoelens te benoemen en zich in de gevoelens van anderen  te verplaatsen. Kinderen zijn dan beter in staat om conflicten positief op te lossen. Om met elkaar over gevoelens te praten,  is het  van belang dat de kinderen zich veilig voelen in de groep; tegelijkertijd bevorderen deze gesprekken de veiligheid in de groep. Er ontstaat een vertrouwde sfeer.

We hebben het over gevoelens als boos en verdriet. We bespreken wat het betekent als iemand wordt buitengesloten. De kinderen leren herkennen wat hen boos maakt en hoe ze hun boosheid uiten. Ze leren dat “afkoelen” belangrijk is om een conflict te kunnen oplossen. Verder gaat het in blok 4  over blij zijn, tevreden zijn, over opkomen voor elkaar. De lessen gaan  over dingen die  je leuk vindt en waar je blij van wordt.
Aan het eind van het blok bedenken de kinderen een les, die voor iedereen leuk is. Ze bereiden de les zo veel mogelijk zelf voor en verzorgen de les. Na afloop staan de kinderen stil bij de vraag of iedereen een leuke les heeft gehad en  worden zo mogelijk afspraken voor een volgende keer gemaakt.

We leren de kinderen dat ze mogen “passen”. Op school wordt het steeds gewoner om over gevoelens te praten; in het begin is het vaak nog onwennig. Uiteraard houden we er rekening mee dat niet elk kind even gemakkelijk over zijn of haar gevoelens praat. We willen kinderen de ruimte geven om zelf te kiezen wat ze over hun gevoelens kwijt willen.

Tip voor thuis

Geef uw kind eerst de gelegenheid om af te koelen, voordat u een conflict gaat uitpraten, bespreek wat je kan doen als je boos bent:

• Gemeen terugdoen
• De ander z’n zin geven, je  terugtrekken
• Weten wat je wilt, rekening houden met wat je zelf wilt en wat de ander wil.

Stimuleer de laatste manier; dat heeft de grootste kans op een positieve oplossing

 

Blok 5

Dit blok heet “We dragen allemaal een steentje bij”. We willen graag dat de kinderen zich verbonden voelen met de klas en de school. Dat kan alleen als we kinderen het gevoel geven dat ze er toe doen. Om dit te bereiken, krijgen de kinderen taken en verantwoordelijkheden.

Binnen de school is afgesproken waarover de kinderen mee mogen denken en beslissen. Als de kinderen zich betrokken voelen bij de klas en de school, ontstaat een positieve sfeer. Ze zijn dan gemotiveerd om deel te nemen aan wat in de klas gebeurt. Een steentje bijdragen gaat ook over het uitvoeren van taken binnen de klas en de school. Dat begint bij het uitvoeren van opgedragen taken en mondt uit in het werken met klassencommissies.
Bij een opgedragen taak gaat het om een soort corveetaak. De kinderen zijn verantwoordelijk voor het goed uitvoeren van die taak.
Een klassencommissie gaat verder. Een klassencommissie bedenkt zelf wat ze doet, regelt de organisatie en voert  uit.  Een klassencommissie kan zich bijvoorbeeld  bezig houden met de  inrichting van de klas. De klassencommissie presenteert aan de hele klas wat ze gedaan heeft of doet een voorstel. De leerkracht is uiteraard op de achtergrond aanwezig.
Bij de groepen 1-4 zijn de lessen gericht op het: 

• herkennen van boosheid bij jezelf en de ander
• leren omgaan met je boosheid
• weer goed maken n.a.v. een conflict.
• leren zoeken naar oplossingen voor een conflict.
• leren wanneer iets helpen is en wanneer bemoeien.
• verschil tussen helpen bij een conflict als
• scheidsrechter en helpen als mediator.

• de kinderen bedenken activiteiten om het voor iedereen nog leuker te maken in de klas en in de school.
• de kinderen maken een krant voor de ouders over wat
• ze hebben gedaan voor de klas en voor de school.
• de kinderen leren het verschil tussen het louter uitvoeren
• van opdrachten en het zelf bedenken van en meebeslissen over plannen en activiteiten die goed zijn voor de groep.
• de kinderen leren werken met klassencommissies en een schoolcommissies.

Blok 6

In blok 6 gaan de lessen over overeenkomsten en verschillen tussen mensen. We willen de kinderen leren om te gaan met verschillen van mening en verschillen in gewoontes, leefstijl, levensbeschouwing, leeftijd, sekse en  in cultuur. We werken aan acceptatie en waardering ervan.   Naast verschillen zijn er ook overeenkomsten. De kinderen leren dat je dit terugziet  binnen de eigen families,  de klas, de school en de samenleving

Om goed om te kunnen gaan met verschillen moet je er over kunnen praten. Het gaat om luisteren naar de ander, een mening vormen, van mening kunnen veranderen en een eigen mening verdedigen. Op deze manier willen we vooroordelen tegengaan. Door een positieve aanpak ervaren de kinderen verschillen als vanzelfsprekend i.p.v. eng of vreemd.

In dit blok gaat het om accepteren, tolerantie en waarderen. Dat zijn geen dingen die je via een lesje kunt overdragen. We geven de lessen daarom in projectvorm, waarbij de kinderen de eigen families en de eigen klas verkennen, interviews afnemen en werkstukken maken over verschillende levensbeschouwingen. De kinderen werken in tweetallen of groepjes en bespreken hun bevindingen met de hele klas.

Naast deze lesactiviteiten is de manier waarop wij als leerkrachten zelf omgaan met overeenkomsten en verschillen erg belangrijk. We proberen zo veel mogelijk acceptatie en waardering uit te dragen van overeenkomsten en verschillen in de eigen groep en de school. We maken kinderen bewust van eventuele vooroordelen en geven duidelijke grenzen aan welk gedrag niet meer kan, d.w.z. welk gedrag haaks staat op de bedoelingen van dit blok.

Tip voor thuis

• Uw kind kan thuiskomen met opdrachten over uw gezin en familie. Wij vragen u hierover in gesprek te gaan met uw kind. Het gaat om overeenkomsten en verschillen tussen de gezinsleden, familie met als uitgangspunt dat verschillen er mogen zijn.
• Wees u bewust van eigen oordelen en vooroordelen over milieu, gezin, huidskleur en op welke manier hierover in het eigen gezin gesproken wordt.
• Wij zetten ons in voor een goede voorbeeldfunctie  naar de kinderen.

Met de lessen, onze eigen houding en met ondersteuning van de ouders hebben we er alle vertrouwen in dat iedereen het bij ons op school prettig heeft, omdat  “anders zijn mag”.